In Dreumel ter hoogte van de Boezemweg zijn archeologische resten gevonden van een stoomgemaal. Deze archeologische resten zijn opgegraven. Omdat slechts één keer eerder een stoomgemaal archeologisch is onderzocht, zijn de resten uniek. Door de combinatie van historisch-geografisch, geofysisch en archeologisch onderzoek zijn nieuwe inzichten verkregen in de bouw, verbouw en het gebruik van het stoomgemaal. Maar ook detailinformatie over het interieur en het servies. De opgraving is volledig vastgelegd in 3D.
Ontdekking tijdens voorbereiding kabel leggen
In 2019 werd door Van Gelder Kabel-, Leiding- en Montagewerken in opdracht van TenneT de nieuwe 150 kV kabelverbinding aangelegd tussen Zaltbommel en Wamel. Tijdens de voorbereidingen op deze aanleg bleek dat zich mogelijk archeologische resten in de bodem zouden bevinden. Van Gelder heeft daarom EARTH Integrated Archaeology ingeschakeld om innovatief onderzoek uit te voeren. Volgens projectleider Timo Vanderhoeven (EARTH) ‘Dit is uniek, zowel vanwege de aard van de archeologische resten als vanwege de vernieuwende manier van onderzoek’.
Innovatief onderzoek
Ter hoogte van de Boezemweg te Dreumel heeft vroeger een stoomgemaal gestaan. Het stoomgemaal werd in 1880 gebouwd en in 1952 gesloopt. Waar het stoomgemaal precies stond en hoe groot het precies was, was echter vooraf niet bekend. Om vertraging tijdens het leggen van de kabel te voorkomen, deed EARTH Integrated Archaeology BV vooraf historisch-geografisch en geofysisch onderzoek. Door het raadplegen van oude waterschapsarchieven kwamen bouwtekeningen tevoorschijn van de verbouwing van het gemaal in 1923. Aan de hand van deze tekeningen en oude bestekken werd veel bekend over de omvang en de wijze van funderen van de constructie. Met behulp van elektrische weerstandsmetingen werd de exacte locatie van het stoomgemaal bepaald. Uit het vooronderzoek bleek dat zich ter hoogte van het kabeltracé een meters dikke baksteen fundering bevond met daaronder 571 heipalen van ca. 8 m lengte.
Opgraving geeft veel inzicht
Door EARTH en Van Gelder is gezocht naar oplossingen om de archeologische resten in de bodem te behouden. Dit bleek niet mogelijk. Daarom is samen met de regio archeoloog van de Omgevingsdienst besloten de archeologische resten door opgraven veilig te stellen.
Van de ca. 240 stoomgemalen die ooit in Nederland werden gebouwd staan er vandaag de dag nog maar 9 overeind. Slechts één keer eerder werd een stoomgemaal archeologisch onderzocht. De resten zijn daarom uniek.
Opgraving vastgelegd in 3D
Hoewel het onderzoek al is uitgevoerd en de opgravingsput reeds dicht ligt, kan de geïnteresseerde nog terug naar het onderzoek aangezien de opgraving volledig is vastgelegd in 3D. Deze kunt u vinden op:
sketchfab.com/3d-models/stoomgemaal-dreumel-hr-bdd1681f65d24665bf932853428efd97
Voor meer informatie/beeldmateriaal:
Timo Vanderhoeven (projectleider EARTH Integrated Archaeology):
t.vanderhoeven@earth-archaeology.com Tel. 06-28266175
Geo-archeologisch assessment: verdronken dorp in het Markermeer